TRAFİK KAZALARINDA SORUMLULUK
İŞLETEN KAVRAMI ve İŞLETENİN SORUMLULUĞU
İşleten ARACIN SAHİBİ VEYA MÜLKİYETİ MUHAFAZA KAYDIYLA SATIN ALAN SİCİLDE ALICI GÖZÜKEN kişi veya aracı uzun süreli olarak kiralayan veya aracı ariyet ve rehin olarak bulunduran kişidir.
İşleten : Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehni gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır. KTK 3. MADDE
YARGITAY KARARLARINA GÖRE ÖNEM ARZEDEN HUSUSLAR;
-Aracın Kazadan Önce Noterde Satılmış Olması Halinde İşleten Sıfatı Aracı Satın Alana Geçeçecektir
-Araç Maliki İşleten Sıfatıyla Sorumludur.
-Kazadan Önce Mülkiyeti Muhafaza Kaydıyla Aracını Satan Kişi Hakkındaki Daavanın İşleten Sıfatı Kalkmış Olduğundan Husumet Yönünden Reddi Gerekir
-Haricen Satış Mülkiyeti Ve İşleten Sıfatını Değiştirmez
-Trafik Kazalarında Kimler Sorumludur.
-Bir Trakfik Kazası Olayı Sonucunda Oluşan Zararlardan 1- İşleten 2- Sürücü 3- Trafik Ve İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortacısı Sorumludur.
-Araç Sahibi İle Sürücünün Farklı Kişiler Olması Halinde Sürücü Kusuru Oranında Araç Maliki İse Kusursuz Sorumludur. Sigortacılar İse Sözleşme Hükümlerinde Belirlenen Koşullar Uyarınca Sorumludur.
-Trafik Sigortacısının Sorumluluğu ; Ölüm Ve Yaralanmaya Bağlı Zararlarda Zarar Görenler İşletenin Yakınları Olsa Da Ktk 92/b Trafik Sigortacısının Sorumluluğu Vardır. (Yargıtay 17.hd 31.05.2012-6881/7126)
-Zmss Sorumluluk Türü Değil Tehlike Sorumluluğudur
-Zmss Araç İşletenin 3.kişilere Karşı Olan Sorumluluğunu Belli Limitler Dahilinde Karşılamaya Amaçlayan Ve Yapılması Zorunlu Kılınan Bir Zarar Sigorta Türüdür.
-Kazanın Mücbir Seebepten Zarar Gören Veya 3. Kişinin Ağır Kusurundan İleri Geldiğinin Kanıtlanması Halinde İşleten Sorumluluktan Kurtulabilir.
-Zmss Kapsamı İle Bu Kapsam Dışında Kalan Haller Ktk’da Düzenlenmiştir.
-Destekten Yoksun Kalma Tazminatı Bk 45/2 Tbk 53/3 Hükmüne Dayanmaktadır
TRAFİK KAZALARINDA ZAMANAŞIMI
-2918 S. Ktk M.109’a Göre Motorlu Araç Kazalarından Doğan Maddi Zararların Tazminine İlişkin Talepler Zarar Görenin Zararı Ve Tazminat Yükümlüsünü Öğrendiği Tarihten Başlayarak 2 Yılı Ve Kaza Gününden Başlayarak Herhalde 10 Yıl İçinde Zamanaşımına Uğramıştır.
-Araçtaki Hasar Bedelinin Tahsili İstemiyle Açılan Davada Zamanaşımı Ktk 109 A Göre Belirlenmelidir.
-Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortacısına Karşı Açılacak Davada Ceza Zamanaşımı Hükümleri Uygulanır
-Zamanaşımı Süresinin Sigorta Yönünden Yapılması Gereken İhbar Tarihinden İtibaren Başlatılması Gerekir.
-Yaralanan Kişinin Açtığı Tazminat Davasında Uzamış Zamanaşımı Süresi Uygulanır
-Kasko Rücü Davası Uzamış Ceza Zamanaşımına Tabidir
-Kısmi Davada Zamanaşımı Sadece Dava Açılan Kısım İçin Kesilir Islahla Artırılan Kısım İçin Süre Ayrıca Hesaplanmalıdır
TRAFİK KAZALARINDA YETKİLİ MAHKEME
Trafik kazalarında genel görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleridir. ancak sürücü işleten veya idare yanında sigorta şirketine karşı da birlikte dava açılması halinde sigorta şirketinin sorumluluğuna ilişkin düzenlemelerin TTK da düzenlenmiş olması ve bu davaların TTK kapsamına girmesi sebebiyle sigorta şirketlerinin de taraf olduğu mahkemelerde yetkili mahkeme Asliye Ticaret Mahkemeleridir.
CEZA ve HUKUK DAVALARI İLİŞKİSİ
818 sayılı tbk 53. madde gereğince hukuk hakimi ceza davasında verilen beraat kararı ile bağlı değildir. tazminat hukukukun temeli olan onarıcı tazminatın tbk ve sair kanunlarda sorumlu olarak belirtilen kişi ve kurumlarca tazmini gerekmektedir.
“TRAFİK KAZASINDAN KAYNAKLANAN TAZMİNAT DAVALARINDA CEZA DAVALARINDA YAPILAN BİLİRKİŞİ İNCELEMESİNDE TARAFLARA İTHAM EDİLEN KUSUR ORANI VE TARAFLARIN UYARICI MADDE VE ALKOL ETKİSİNDE İKEN ARAÇ KULLANIP KULLANMADIKLARI HUSUSUNUN TESPİTİ VE CEZA DAVASINDA YAPILAN SAPTAMA VE BELİRLEMELER HUKUK DAVALARI İÇİN ÇOK ÇOK ÇOK ÖNEMLİDİR!!!”
TRAFİK KAZALARINDA KUSUR
Uygulamada kusur halleri genelde dikkatsizlik, tedbirsizlik, kurallara uymamak, teknik kusur kavramları ile bilirkişi raporlarında ifade edilmektedir.
Yargıtay kararında da ifade edildiği üzere kusur bir hukuk sorunudur kusurun belirlenmesinde kanıtların değerlendirilmesi olguların saptanması kusurun olup olmadığı ve derecesinin tespiti hukuki nitelendirmeyi gerektirir ve hakimin görevidir ( Yargıtay 9.CD 14.11.2006)
KAZADA HANGİ HAREKETLER KUSURLU SAYILMAKTADIR
ASLİ KUSUR SAYILAN HAREKETLER 2918 SAYILI KTK 84’DE ŞU ŞEKİLDE DÜZENLENMİŞTİR;
“Araç sürücüleri trafik kazalarında;
a) Kırmızı ışıklı trafik işaretinde veya yetkili memurun dur işaretinde geçme,
b) Taşıt giremez trafik işareti bulunan karayoluna veya bölünmüş karayolunda karşı yönden gelen trafiğin kullandığı şerit, rampa ve bağlantı yollarına girme,
c) İkiden fazla şeritli taşıt yollarında, karşı yönden gelen trafiğin kullandığı şerit veya yol bölümüne girme,
d) Arkadan çarpma,
e) Geçme yasağı olan yerlerde geçme,
f) Doğrultu değiştirme manevralarını yanlış yapma,
g) Şeride tecavüz etme,
h) Kavşaklarda geçiş önceliğine uymama,
i) Kaplamanın dar olduğu yerlerde geçiş önceliğine uymama,
j) Manevraları düzenleyen genel şartlara uymama,
k) Yerleşim birimleri dışındaki karayolunun taşıt yolu üzerinde, zorunlu haller dışında park etme veya duraklama ve her durumda gerekli tedbirleri almama,
l) Park için ayrılmış yerlerde veya taşıt yolu dışında kurallara uygun olarak park edilmiş araçlara çarpma,
Hallerinde asli kusurlu sayılırlar.
Ancak, kazada bu hareketlerden herhangi biri,kazaya karışan araç sürücülerinden birden fazlası tarafından yapılmış veya kaza bu hareketler dışında kurallarla, yasaklamalara, kısıtlamalara ve talimatlara uyulmaması nedenlerinden doğmuşsa, karayolunu kullananlar için kusur oran yönetmelikte belirtilen esaslara göre tespit edilir”
Hız kuralları usulsüz sollama yayaların kusurlu hareketleri ve sürücülerin sair kusurlu hareketleri KTK kapsamında bilirkişilerce yapılacak saptamalarla belirlenir
SÜRÜCÜLERİN KUSURSUZ SAYILDIĞI HALLER
Aniden Yola Çıkan Yayayı Sanığın Görmesi Ve Kısa Mesafe İçinde Zararlı Sonucun Önlenmesinin Mümkün Olmadığı Durumda Sanık Kusursuzdur (Yargıtay 12.cd 03.03.2015-10573/3916)
Sanığın Olay Yerinde Su Kemeri Ayağı Arkasından Aniden Yola Fırlayan Yayay Çarpması Eyleminde Kusur Yoktur. ( Yargıtay 9.cd 10.10.206 3586 /5159)
Sanığın Tepe Üstüne Geldiğinde Karşı İstikametten Kendi Şeridine Giren Oto İle Çarpışmasında Kusuru Yoktur (Yargıtay 9.cd 14.04.2007 2055 33317)
CEZA VE HUKUK DAVALARI YÖNÜYLE KUSUR ORANI
“CEZA DAVASINDA ASLİ TALİ KUSUR HUKUK DAVALARINDA İSE %100 ÖLÇÜTÜ BAZ ALINARAK KUSUR PAYLAŞTIRMASI YAPILIR”
MADDİ HASARLI TRAFİK KAZALARINDA SORUMLULUK
-Kusurlu Ve Hukuka Aykırı Bir Fiille Başkasına Zarar Veren Bu Zararı Gidermekle Yükümlüdür
-Zarar Verici Fiili Yasaklayan Bir Hukuk Kuralı Bulunmasa Bile Ahlaka Aykırı Bir Fiillle Başkasına Kasten Zarar Veren De Bu Zararı Gidermekle Yükümlüdür Tbk 49
-Zarar Gören Zararını Ve Zarar Verenin Kususurnu İspat Yükü Altındadır.
-Uğranılan Zararın Miktarı Tam Olarak İspat Edilemiyorsa Hakim Olayların Olağan Akışını Ve Zarar Görenin Aldığı Önlemleri Göz Önünde Tutarak Zararın Miktarını Hakkaniyete Uygun Olarak Belirler
-Maddi Zarara Dayalı Davanın Hukusal Sebebi Tbk 49 Ve Devamı Hükümlerinde Dayanağını Bulan Haksız Fiilden Doğan Zarar Ve Ziyanın Ödettirilmesine İlişkindir.
UYGULAMADA EKSERİYETLE
1-ONARIM GİDERLERİ
2-DEĞER KAYBI
3-ARAÇ MAHRUMİYETİ
tazminat konusu yapılmaktadır. davalı ise bir trafik kazasında kural olarak 1- araç işleteni 2- aracın sürücüsü 3- sigorta şirketleri 4- kazada kusuru bulunan diğer kişiler olabilir.
YARALAMALI TRAFİK KAZALARINDA SORUMLULUK SORUMLULUK
MADDE 54- Bedensel zararlar özellikle şunlardır:
- Tedavi giderleri.
- Kazanç kaybı.
- Çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar.
- Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıplar.
Tbk 54 hükmünde asal dayanağını bulan bedensel zararların tazminat yolu ile giderilmesi davanın esasını oluşturmaktadır.
Trafik kazası sonrası oluşan maluliyet oranı ve kusur değerlemesi tazminat hesaplamada esas kriter kabul edilmektedir.
ÖLÜMLÜ TRAFİK KAZALARINDA SORUMLULUK
1-) DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI DAVASI
TBK 53 HÜKMÜNE GÖRE ÖLENİN YARDIMINDAN FAYDALANANLAR BU YÜZDEN YOKSUN KALDIKLARI FAYDAYI TAZMİNAT OLARAK SORUMLUDAN İSTEYEBİLİRLER BUNA DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI DENİR.
Destekten yoksun kalma tazminatının eylemin karşılığı olan bir ceza olmayıp ölüm sonucu ölenin yardımından yoksun kalan kimsenin muhtaç duruma düşmesini önlemek ve yaşamın desteğin ölümünden önceki düzeyde tutulması amacına yönelik sosyal karakterde kendine özgü bir tazminattır. İBK 6.3 1978-1/3
DESTEK TÜRÜ
a.GERÇEK DESTEK
Ölenin Sağlığında Düzenli Ve Sürekli Olarak Yaptığı Yardımlar Gerçek Destek Sayılmaktadır
b.FARAZİ DESTEK
Küçük Yaştaki Çocukların Kazada Ölmesi Halinde Ölen Çocukların Anne Babaya Destek Olacakları Farz Edilmektedir.
c.DESTEK İLİŞKİSİ
Ölenin desteğini yitiren kişiler tbk 53 hükmüne göre destek kaybı nedeniyle uğradıkları zararlarını sebep olandan isteyebilir. yargıtay kararlarında da vurgulandığı üzere destekten yoksunluk tazminatına hükmedilmesi için öncelikle destek ile destekten yoksun kalan arasında maddi yönden düzenli ve eylemli bir yardım ilişkisini varlığı gerekir.
Ölen kişini yardım edeceği miktarın niteliği ve kapsamı kazancının ne olduğunun tespiti yönüyle zorunludur.
Destekten yoksun kalma konusunda en önemli hususlardan birisi ölen kişinin gelir durumunun saptanması ve mahkemeye gelir durumu ile alakalı evrakların ibrazıdır
Destekten yoksun kalma tazminatına hak kazanmak için ölen kişi ve tazminat talep edenler arasında kan bağı ve mirasçılık ilişkisi olması zorunlu değildir. desteken yoksun kalındığının ispatı gerekmektedir.
Destekten yoksun kalma tazminatı isteyebilmek için, ölen kişiden yaşarken maddi destek alınması şarttır. Bunun yanında tazminatı isteyen kişi ölenin amcası, yeğeni veya komşusu dahi olabilir. Yaşarken maddi destek alınmayan kişinin ölümü nedeniyle maddi tazminat talep edilmesi mümkün değildir. Önemli olan husus destekten yoksun kalma tazminatı isteminde bulunan kişinin ölenden yaşarken destek aldığını ispat etmesidir
Destekten yoksun kalma tazminatı, bir maddi tazminat türü olup, zarar gören, zararını ve zarar verenin kusurunu ispat yükü altındadır. Uğranılan zararın miktarı tam olarak ispat edilemiyorsa hakim, olayların olağan akışını ve zarar görenin aldığı önlemleri göz önünde tutarak, zararın miktarını hakkaniyete uygun olarak belirler (TBK m.50). Zarar görenin kusurlu davranışı ile zararın ortaya çıkmasına veya artmasına sebebiyet vermesi halinde maddi tazminat miktarının indirilmesi gerekir.
Ölenin desteğinden yoksun kalan kişiler, ölenin tüm çalışma hayatı süresi boyunca kendilerine sağlayacağı destekten mahrum kalmaları nedeniyle oluşan her türlü maddi zararlarının tazmin edilmesini isteyebilirler. Ölen kişinin destek süresi boyunca yakınlarına sağlayabileceği maddi karşılık hesaplanarak yakınlarına destekten yoksun kalma tazminatı olarak verilmelidir
“DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI UGULAMADA BİLİRKİŞİLERCE YAPILMAKTA OLUP TAZMİNAT MİKTARI KUSUR ORANI, ÖLEN KİŞİNİN GELİRİ, YAŞI VE BİRÇOK HUSUS BAZ ALINARAK YAPILMAKTADIR. BU KONUDA BİRÇOK EMSAL YARGITAY KARARI MEVCUTTUR.”
TRAFİK KAZASI YAPTIM NE YAPMALIYIM
-Trafik Kazası Sonrası Yapılacak İlk Fiil Kaza Yerine Kolluk Kuvvetlerini Çağırarak Kaza Tespit Tutanağı Tutturmak Olmalıdır
-Trafik Kazası Tespit Tutanağına İtiraz Mümkün Müdür ?
Trafik Kaza Tutanağına İtiraz Mümkün Olup Yasal Süre İçerisinde Haksız Rapora İtiraz Hakkınız Bulunmaktadır.
-Alkolmetreyi Üfledim Alkollü Çıktım İtiraz Hakkım Var Mı ?
Alkolmetere Üflediğinizde Alkollü Çıkmanız Durumunda Kolluk Kuvvetleri İle Birlikte Hastaneye Giderek Kan Testi Yaptırmak Konusunda Beyanda Bulunmanızda Fayda Vardır. Zira Birçok Emsal Yargıtay Kararında Kan Testi Olmadan Yapılan Alkol Ölçümünün Hükme Esas Alınmayacağı Belirtilmiştir.